,,Zdążyć przed Panem Bogiem’’ – recenzja

Hanna Krall to polska dziennikarka i pisarka. Urodzona w 1937 roku w Warszawie, w czasie II wojny światowej straciła wszystkich bliskich. Reporterka cudem uniknęła śmierci, ponieważ szczęśliwie została wykradziona z transportu. Największy rozgłos przyniosła jej książka Zdążyć przed Panem Bogiem – zapis rozmowy z Markiem Edelmanem, lekarzem i ostatnim żyjącym przywódcą powstania w getcie warszawskim.

Zdążyć przed Panem Bogiem porusza tematykę getta warszawskiego, a dokładnie powstania w owym getcie, które wybuchło 19 kwietnia 1943 roku. Zbrojne wystąpienie Żydów pod wodzą Anielewicza i Marka Edelmana od samego początku nie miało jakichkolwiek szans powodzenia, był to desperacki akt wyboru godnej śmierci z bronią w ręku. Opowiadając o getcie, Edelman opowiada głównie o śmierci. Twierdzi, że wszyscy tam doskonale zdawali sobie sprawę z tego, że wkrótce ich życie dobiegnie końca. Jest to książka o psychice człowieka w sytuacji niewyobrażalnego niebezpieczeństwa i fizycznego wyczerpania. Przede wszystkim jest to opowieść o honorze, walce o godne życie i śmierć. Edelman niczego nie koloryzuje i nie boi się mówić o swoich niechlubnych czynach.

Hanna Krall daje wolną rękę Edelmanowi, pozwala mu się rozgadać, ale pilnuje by nie odszedł za daleko od tematu.

Zdążyć przed Panem Bogiem nie jest tylko opisem dni z powstania, książką o eksterminacji Żydów, dobrowolnie idących z bochenkami chleba na śmierć. Jest to również opowieść o powojennej karierze lekarskiej Marka Edelmana i jego walce z Bogiem o ludzkie życie – po przetrwaniu koszmaru getta został on światowej sławy kardiochirurgiem. Ta niewielka książka skrywa w sobie potworny ciężar i ból. Nikt kto nie przeżył tego koszmaru nie będzie w stanie pojąć tego wszystkiego. Niestety większość osób rzadko kiedy pamięta, co oznacza data 19.04.1943 – i to właśnie dla nich powstają takie dzieła, jak Zdążyć przed Panem Bogiem. Polecam tę książkę wszystkim, myślę, że każdy znajdzie w niej coś dla siebie.

Klaudia Zubrzycka