POD BERŁEM HABSBURGÓW – od poł. XIX w do 1918

Pierwszy rozbiór Polski w 1772 roku spowodował, że Jarosław włączony został do monarchii habsburskiej. Początkowo nie był to najlepszy okres dla miasta, które podupadło zarówno gospodarczo jak i kulturalnie. Nowe władze zamknęły między innymi działające od XVI wieku kolegium jezuickie, co jak wiadomo, bardzo niekorzystnie odbiło się na poziomie wykształcenia mieszkańców, poddanych jednocześnie rosnącym naciskom germanizacyjnym. Dopiero w drugiej połowie XIX wieku, kiedy nastąpiło załamanie politycznej potęgi Habsburgów, ziemie polskie otrzymały szeroką autonomię, z której skorzystali również Jarosławianie. Staraniem ówczesnego burmistrza Gustawa Adolfa Weissa założono szkołę realną, która dawała możliwość zdobycia wykształcenia średniego i kontynuowania studiów politechnicznych. Rada Szkolna Krajowa (instytucja częściowo autonomiczna) wydała w 1868 roku zgodę na utworzenie trzyklasowej szkoły realnej i rozszerzanie jej co roku o kolejne szczeble edukacyjne. Dyrektorem został Wojciech Kornicki. W 1875 r. szkoła liczyła 7 klas i wtedy po raz pierwszy odbył się egzamin dojrzałości, do którego przystąpiło 29 uczniów.

Szkoła realna nie posiadała własnego budynku, korzystano więc z wynajętych koszar i pomieszczeń ratusza. W latach 1874-1876 władze miasta przekazały szkole budynek na ulicy 3 Maja. Nowy gmach z ogrodem i boiskiem miał 8 klas, gabinety naukowe i dwie biblioteki (dla nauczycieli i uczniów) oraz mieszkanie dla dyrektora i tercjana. W 1877 r. dyrektorem szkoły został A. Maj.
Szkoła kształciła młodzież z Jarosławia i okolicy, lecz nie dawała możliwości podjęcia studiów uniwersyteckich. Dlatego też w 1880 r. rozpoczęto starania o przekształcenie jej w gimnazjum. Początkowo prośby były odrzucane zarówno przez Radę Szkolną, jak i samego cesarza Franciszka Józefa. Upragnioną zgodę z Ministerstwa Oświecenia otrzymała gmina miasta dopiero 30 czerwca 1884 r. W roku następnym szkoła przyjęła nazwę CK Niższe Gimnazjum i jednocześnie zaczęła się likwidacja szkoły realnej. Do pierwszej klasy zgłosiło się 135, z których po egzaminie wstępnym przyjęto 93.

W dniu 23 maja 1892 r. odbył się w Gimnazjum pierwszy egzamin dojrzałości, od tego momentu przyjęto nazwę CK. Wyższe Gimnazjum typu klasycznego (z wiodącą łaciną, greką i historią).

Przy szkole działały trzy bursy dla młodzieży. W 1873 r. z inicjatywy ks. F. Wojnara utworzono bursę „M. Kopernika” dla młodzieży polskiej (która od końca lat 80–tych miała własny budynek przy ul. 3-go Maja), w 1880 r. powstała podobna dla młodzieży wyznania mojżeszowego „Talmud Thora” oraz ruska „św. Onufrego” założona w 1903 r. przez ks. C. Chotynieckiego przy ul. ks. Józefa Poniatowskiego.

W 1892 r. Dyrekcja Gimnazjum zwróciła się do Rady Miasta Jarosławia z prośbą o utworzenie w budynku szkoły kaplicy, na powstanie której zgodę papieża Leona XIII uzyskano już w 1891 r. Kaplica znajdowała się na pierwszym piętrze obok auli, a jej uroczystego poświęcenia dokonał ks. bp. Karol Józef Fisher w dniu 11 X 1904 r. Istniała ona do roku 1934, kiedy to Kuria Biskupia w Przemyślu cofnęła pozwolenie na jej dalsze funkcjonowanie w szkole.

W sali obok kaplicy od 1876 r. istniała biblioteka nauczycielska, była też biblioteka polska i niemiecka dla uczniów. W 1906 r. powstała w szkole czytelnia dla młodzieży, ciesząca się bardzo dużym zainteresowaniem uczniów klas starszych. Czytelnia przyczyniła się do świętowania rocznic narodowych oraz wieczorków wokalno – deklamacyjnych, w tym słynnych mickiewiczowskich.
W tym też roku 1906 zaczęła działać orkiestra szkolna założona przez prof. Juliusza Adamskiego uświetniająca swoimi występami uroczystości nie tylko szkolne ale także miejskie. Na czele orkiestry stał wówczas uczeń klasy VI Władysław Łowicki. Szkoła dbała też o wychowanie fizyczne uczniów organizując liczne wycieczki i zabawy w ogrodzie szkolnym, gdzie grano w piłkę nożną i palanta, udzielano też lekcji nauki jazdy na kole lub rowerze. Natomiast lekcje gimnastyki były nadobowiązkowe i odbywały się w sali wybudowanej przez Gminę w roku 1895. W 1909 r. powstały oddziały ćwiczebne skautingu im. płk. Dionizego Czachowskiego, które w 1910 r. przekształciły się w Pierwszą Męską Drużynę Skautową, kierowaną przez Jana Decowskiego.

Do wybuchu I wojny światowej szkoła rozwijała się systematycznie, osiągając w 1912 r. rekordową liczbę 696 uczniów. Z chwilą wybuchu wojny w 1914 r. zawieszono naukę aż do sierpnia 1915 r. Gmach Gimnazjum został zajęty przez władze wojskowe, a w budynku tym umieszczono oddziały miejscowego 90 p. p. armii austro-węgierskiej. Jarosław po przejściu frontu powoli zaczął się zaludniać. Ważne wtedy stało się jak najrychlejsze zorganizowanie nauki, co natrafiało na ogromne trudności, gdyż z początku wszystkie gmachy publiczne zajęte były na cele wojskowe. Dopiero w sierpniu 1915 r. opróżniono budynek Dyrekcji Skarbu, przy ulicy Kraszewskiego i dzięki interwencji Dyrektora Rychlika, po częściowym remoncie, klasy Gimnazjum znalazły na II piętrze prowizoryczne pomieszczenie.

Liczba uczniów w tych pierwszych miesiącach nie przekraczała 200. W następnych latach wojny nauka trwała nieprzerwanie, chociaż do wojska odchodzili zarówno uczniowie, jak i nauczyciele.

W 1916 r. istniejąca od siedmiu lat Drużyna Skautów przyjęła imię Ks. J. Poniatowskiego. Liczącą około 70 uczniów drużyną kierował prof. Kazimierz Skarbowski. W nocy 31 X na 1 XI 1918 drużyna jako „gwardia narodowa” obsadziła wszystkie ważniejsze placówki wojskowe w mieście oraz w listopadzie pełniła wartę przy sztabie gen. Władysława Sikorskiego w gmachu kasyna garnizonowego. 3 XI 1918 roku utworzono jarosławski pułk polski do którego zgłosili się ochotnicy z I Gimnazjum, aby brać udział w walkach o rodzącą się, niepodległą Ojczyznę. Aż 42 uczniów I Gimnazjum zostało odznaczonych jako „Orlęta”, a komendantem obrony Lwowa był pułkownik Czesław Mączyński, również wychowanek naszej szkoły. Nauczyciele i młodzież gimnazjalna zdali wspaniale egzamin z patriotyzmu w czasie pierwszej wojny światowej.

W WOLNEJ POLSCE I W MROKACH OKUPACJI – od 1918 do 1944

11 listopada 1918 r. Polska odzyskała niepodległość. Jarosław znalazł się w granicach odrodzonej Ojczyzny. W 1919 r. szkoła otrzymała nową nazwę – Państwowe Gimnazjum I. Jednak kilkuset uczniów zamiast wrócić do ław szkolnych nadal musiało walczyć w obronie zagrożonej suwerenności wstępując do Armii Ochotniczej, Małopolskiej Straży Obywatelskiej, czy Ochotniczej Legii Obywatelskiej, by w 1920 r. powstrzymać bolszewicki atak.

W następnych latach jarosławskie Gimnazjum I powróciło do pracy oświatowo – wychowawczej i do 1932 roku zachowało też swój klasyczny charakter, natomiast po reformie jędrzejewiczowskiej zaliczone zostało do typu humanistycznego z łaciną i historią jako przedmiotami wiodącymi. Szkoła otrzymała także nową nazwę – I Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Józefa Piłsudskiego. W okresie wdrażania w życie reformy oświatowej znacznie wzrosła ilość uczniów i oddziałów klas niższych, niestety sam budynek był mocno zaniedbany, a w wielu pracowniach brakowało pomocy naukowych. Wraz z objęciem funkcji dyrektora przez Wacława Nartowskiego w roku szkolnym 1933/34 nastąpiły istotne zmiany. Szkołę odremontowano i podniesiono poziom nauczania, a w latach 1937-38 utworzono świetlicę, stołówkę, gabinet lekarski, izbę harcerską i szatnię. Wszystkie te zmiany spowodowały, że jarosławska szkoła uchodziła za jedną z najlepszych w Lwowskim Okręgu Szkolnym. W okresie międzywojennym działały koła: Filomatów, historyczne, przyrodnicze, filologiczne, polonistyczne, geograficzne. Oprócz kół przedmiotowych działały:

• Koło Ligi Morskiej i Kolonialnej, którego celem było krzewienie wiadomości o polskim morzu i marynarce W roku szkolnym 1936/37 członkowie Ligi korespondowali z załogą okrętu „Burza”, a rok później rozprowadzali żetony na budowę podwodnego okrętu ORP „Orzeł”. Wspólnie z uczniami pozostałych gimnazjów wydawano czasopismo międzyszkolne „Frontem do morza”.
• Liga Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej im. Żwirki i Wigury, która na drodze odczytów pouczała młodzież o niebezpieczeństwie przyszłej wojny lotniczej
• Koło Sportowe zajmujące się wychowaniem fizycznym i osiągające wysokie lokaty na zawodach lekkoatletycznych i drużyn sokolich nie tylko w mieście ale i w sporcie ogólnopolskim.
• Sodalicja Mariańska czuwająca nad wychowaniem religijnym młodzieży
• Szkolna Kasa Oszczędności
• Orkiestra szkolna dzieląca się na dętą i symfoniczną.

Najważniejszą organizacją szkolną w latach 30-tych stał Uczniowski Samorząd Szkolny, który rozpoczął swoją działalność w roku szkolnym 1933/34. Do jego zadań należała opieka nad świetlicą szkolną oraz koordynacja i kontrola działalności poszczególnych organizacji i zespołów klasowych.
II wojna światowa przerwała rozwój szkoły. Wielu uczniów i nauczycieli wzięło udział w kampanii wrześniowej, wielu spośród nich podzieliło los tysięcy Polaków w obozach jenieckich i koncentracyjnych. W XI 1939 r. zgodnie z ogólną polityką okupanta niemieckiego zlikwidowano gimnazja, pozostawiając jedynie szkoły powszechne i zawodowe. W tej sytuacji szkolnictwo średnie przeszło do konspiracji. W Jarosławiu powstały tajne komplety, podczas których nauczyciele i uczniowie z narażeniem życia kontynuowali naukę. Całokształtem tajnego nauczania w Jarosławiu kierowała Powiatowa Komisja Oświaty i Kultury działająca z ramienia Departamentu Oświaty i Kultury Delegatury Rządu na Kraj. Od 1 lipca 1943 roku pracami tej komisji kierował profesor Karol Dziduszko, a profesorowi Józefowi Kluzowi podlegało szkolnictwo średnie. Nauczyciele przygotowywali młodzież do egzaminów ukończenia gimnazjum i liceum, czyli do małej i dużej matury. Wielu spośród tych nauczycieli pracowało też w oficjalnym szkolnictwie pod nadzorem niemieckim, starając się wykorzystać pracę w szkolnictwie zawodowym lub powszechnym do realizowania elementów programowych tajnego nauczania.

Kiedy w 1944 r. zakończył się dla miasta okres niemieckiej okupacji Komisja Weryfikacyjna wystawiła zaświadczenia lub świadectwa uczniom z tajnych kompletów. Klasę I Gimnazjum ogólnokształcącego ukończyło 152 uczniów, klasę drugą – 72, trzecią – 53, klasy I Liceum – 31, razem 308. Aż 40 uczniów otrzymało potwierdzenie zdanego egzaminu dojrzałości.

W POLSCE LUDOWEJ – od 1944 do 1989

Zakończona wojna nie oznaczała pełnej wolności, bowiem władzę w Polsce przejęli komuniści całkowicie podporządkowani Stalinowi. Powstały z inicjatywy Stalina PKWN 12 września 1944 r. wydał zalecenie aby zamienić „wadliwy system przedwojenny” i wprowadzić jednolite wykształcenie dla wszystkich dzieci. Reforma oświatowa zakładająca likwidację trójstopniowego podziału szkolnictwa przebiegała systematycznie do 1948 roku. Oczywiście i nasza szkoła została objęta tymi zmianami.
Pracę oświatową Państwowe Męskie Gimnazjum i Liceum w Jarosławiu wznowiło 20 sierpnia 1944 r. Kierownictwo szkoły objął dyrektor Wacław Nartowski. Nauka rozpoczęła się po przeprowadzeniu egzaminów wstępnych 18 września w kościele OO. Reformatów, gdyż budynek szkoły zajęty był do celów wojskowych. Powstało 15 klas. Powrót w mury szkoły nastąpił dopiero 16 lutego 1945 r.. Przeprowadzono też w szkole konieczne remonty, odmalowano sale lekcyjne, zmodernizowano sieć wodociągową, utworzono w auli szkolnej scenę z kurtyną, zakupiono sprzęt dydaktyczny do pracowni przyrodniczej, jak również do sali gimnastycznej, odnowiono instrumenty muzyczne. W roku szkolnym 1947/48 dyrektorem został prof. Zygmunt Schingera, który urząd pełnił tylko przez rok. Mimo tego, że szkoła była męska, w latach powojennych zdarzały się przypadki przyjmowania dziewcząt do klas licealnych o profilu matematyczno–fizycznym. Do 49 r. maturę w I Gimnazjum i Liceum zdało 12 uczennic.

W latach 1948–1970 funkcję dyrektora sprawował prof. Kamil Strauss. Na mocy decyzji Ministra Oświaty w roku szkolnym 1948/49 utworzono tak zwaną 11-letnią szkołę ogólnokształcącą, składającą się z dwóch stopni. Pierwszy to siedmioklasowa szkoła podstawowa, drugi – czteroklasowe liceum. W tej sytuacji wprowadzono też nową nazwę: Państwowa Szkoła Ogólnokształcąca typu licealnego. Od 1951 roku szkoła miała charakter koedukacyjny, gdyż Wydział Oświaty WRN w Rzeszowie wydał zarządzenie o połączeniu liceów męskiego i żeńskiego. Uczyło się w niej 596 uczniów w 16 oddziałach.
Lata okresu stalinowskiego upolityczniły szkołę, co dla uczniów i nauczycieli oznaczało ograniczoną wolność wypowiedzi, przymusowe szkolenia ideowo–wychowawcze, naukę języka rosyjskiego, obowiązkowy udział w uroczystościach państwowych i pracach społecznych. Harcerstwo reaktywowało swoją działalność dopiero w 1956 pod opieką prof. A. Tabora i H. Jamrozik, ale opierało się na nowych socjalistycznych podstawach i nie nawiązywało do tradycji przedwojennej.

W szkole działały koła przedmiotowe z historii i nauki o społeczeństwie, biologii, j. rosyjskiego, j. polskiego, geografii, fizyki i matematyki. Ponadto istniało koło radio-techniczne, krajoznawcze, żywego słowa, taneczne i chór szkolny.
15 lipca 1961 roku została uchwalona ustawa „O rozwoju oświaty i wychowania”, która wprowadzała ośmioletnią szkołę podstawową, dwu lub trzyletnie szkoły zawodowe i czteroletnie licea. W związku z tym w roku szkolnym 1966/67 nie było klas pierwszych, zaś w 1969/70 nie było klas czwartych, nie przeprowadzano też matury. Modyfikacjom uległy też programy nauczania i podręczniki, ze szkół usunięto religię. Nastąpiła dalsza indoktrynacja nauczycieli, młodzieży, rodziców. Mimo takiego upolitycznienia szkoły młodzież mogła spędzać czas na zajęciach wybranych kół zainteresowań, takich jak: fotograficzne, artystyczne introligatorskie, filatelistyczne, krajoznawczo-turystyczne, oraz na kursach przysposobienia zawodowego np. maszynopisania, kreślenia technicznego, malarstwa pokojowego, ogrodnictwa. Rekordy popularności i ogromne osiągnięcia, nie tylko na terenie miasta ale i województwa, odnotowało Szkolne Koło Sportowe, prowadzone od lat 60. przez nauczyciela wychowania fizycznego Janusza Nowackiego.

W latach 70. po kolejnej reformie oświatowej w liceach zaczęto tworzyć klasy profilowane, o poszerzonym programie nauczania z wybranych przedmiotów. Celem tej reformy miało być możliwie jak najlepsze przygotowanie młodzieży do podjęcia studiów wyższych. Już w roku szkolnym 1970/71 utworzono klasę o profilu matematyczno–fizycznym, a w kolejnych latach powstawały nowe profile: biologiczno–chemiczny, humanistyczny i podstawowy. Ostateczny kształt szkoła osiągnęła w 1974 roku. Dyrektorem liceum od 1971 r. był polonista Edward Iskra, a zastępcą matematyk, Józef Hawryło.

Zarządzeniem Kuratorium Okręgu Szkolnego w Rzeszowie z dnia 25 maja 1972 roku Liceum Ogólnokształcące w Jarosławiu otrzymało imię Mikołaja Kopernika. Powrót do dawnego patrona szkoły Józefa Piłsudskiego w nowej, socjalistycznej rzeczywistości nie był możliwy. Uroczyste obchody nadania imienia szkole poprzedził remont budynku.

W 1971 roku przy szkole powstało Korespondencyjne Liceum Ogólnokształcące dla dorosłych, którego kierownikiem został rusycysta Stefan Hamkało. W 1976 r. nastąpiło połączenie obu placówek w Zespół Szkół Ogólnokształcących im. Mikołaja Kopernika w Jarosławiu.
W roku 1979 nastąpiła zmiana na stanowisku dyrektora. Funkcję tę zaczął pełnić polonista Władysław Seremet. Wicedyrektorzy pozostali ci sami.
Ważnym wydarzeniem lat 80-tych był oczywiście jubileusz stulecia szkoły obchodzony w dniach 6-7 października 1984 r. W zjeździe profesorów i wychowanków szkoły udział wzięli przedstawiciele aż 69 roczników, a najstarszy reprezentowali rok 1912!

W TRZECIEJ RP – od 1991 do 2017

W 1991 roku dyrektorem szkoły, w nowej rzeczywistości polityczno – społecznej (po obaleniu komunizmu w Polsce) został biolog Józef Zawadzki jako pierwszy powojenny dyrektor wybrany nie z klucza partyjnego. Przez 11 lat pełnienia swego urzędu dyrektor Józef Zawadzki dał się poznać jako wspaniały organizator pracy wychowawczej, oświatowej i administracyjnej. W tym czasie rozpoczęły się prace remontowo – budowlane w szkole. Powstała szatnia dla młodzieży, oddano do użytku nowoczesną salę gimnastyczną i kilka nowych klas, odremontowano część pracowni przedmiotowych. Najważniejsze przedsięwzięciem było utworzenie aż trzech klas komputerowych, dzięki którym możliwe stało się nauczanie informatyki. Dużym sukcesem okazało się nawiązanie w 1994 r. współpracy międzynarodowej z niemiecką szkołą w Landshut w Bawarii. Młodzież naszego liceum może wyjeżdżać do swoich kolegów w Niemczech oraz gościć ich u siebie. Bliskie kontakty przyczyniają się do lepszego poznania języka i kultury naszych sąsiadów oraz prowadzą do budowania przyszłości wspólnej Europy.
W 1996 r. na emeryturę odszedł z-ca dyrektora J. Hawryło, natomiast funkcję tę zaczęła pełnić nauczycielka informatyki Jadwiga Szewczyk.

Dyrektor Zawadzki odmłodził również kadrę profesorską, zatrudniając nowych nauczycieli, którzy dopiero niedawno ukończyli studia wyższe. Stworzył również wspaniałą atmosferę pracy, wprowadzając przyjazne stosunki między nauczycielami. Sprawił też, że pierwszy raz po wojnie nauczycie poczuli się podmiotami w systemie oświatowym, przynajmniej na poziomie szkoły. Również uczniowie mogli liczyć na pełne zrozumienie i sympatię zarówno dyrektora jak i nauczycieli. Szkoła rzeczywiście stała się bardziej przyjazna!

W roku szkolnym 2002/2003 dyrektorem liceum została mgr Jadwiga Szewczyk, a jej zastępcą nauczycielka wychowania fizycznego, Danuta Żurawska. Okres następnych pięciu lat zaowocował poważnymi remontami budynku szkoły. Odnowiono elewację, osuszono mury, wykonano nowe schody do szkoły, zamontowano czujniki zabezpieczające przed włamaniem, opracowano plan zagospodarowania terenu zieleni wokół budynku, bibliotekę wyposażono w nowe meble, wyremontowano gabinet higieny szkolnej, wiele sal lekcyjnych odmalowano.

W roku szkolnym 2006/2007 liceum nasze znalazło się jako jedyna szkoła z powiatu jarosławskiego w rankingu najlepszych szkół średnich czasopisma Perspektywy (od tego czasu szkoła jest obecna w tym rankingu corocznie). Innowacją stały się też klasy o profilu językowym z rozszerzonym językiem angielskim i niemieckim lub francuskim do wyboru, klasy matematyczno–informatyczne z rozszerzonym językiem angielskim oraz klasy społeczne z rozszerzoną historią, geografią i WOS-em. Młodzież naszej szkoły prowadziła też działalność charytatywną organizując pomoc dla potrzebujących w ramach akcji PCK, Caritasu, Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy itp. Tradycją stały się również wieczorki artystyczne, przygotowywane przez uczniów pod kierunkiem nauczycieli, promujące wiedzę, kulturę, historię i sport.

Nowy rok szkolny 2007/2008 przyniósł zmianę na stanowisku dyrektora. Pani Jadwiga Szewczyk odeszła na emeryturę, a w wyniku konkursu funkcję tę objął dotychczasowy nauczyciel biologii, mgr Zbigniew Tabor. Wicedyrektorką została pani mgr Maria Król, ucząca w szkole informatyki. Szkoła rozpoczęła też prowadzenie innowacji edukacyjnej polegającej na wprowadzeniu nowego profilu – klasy dziennikarskiej, utworzonej staraniem ks. katechety Tadeusza Piwińskiego, polonistki Danuty Matusz i poprzedniej pani dyrektor, Jadwigi Szewczyk. Eksperyment się udał, klasy dziennikarskie kontynuują swoją działalność również obecnie. Zajęcia w tych klasach prowadzą oprócz naszych nauczycieli dziennikarze telewizyjni, radiowi i prasowi. Młodzież wyjeżdża do Krakowa lub Warszawy, gdzie ma bezpośredni kontakt ze światem mediów i bierze udział w warsztatach prowadzonych przez profesjonalistów. W murach szkoły odwiedzili nas dziennikarze (np. Sz. Hołownia, A. Werner, B. Grysiak, M. Wojciechowska, A. Morozowski i T. Sekielski, J. Pałasiński) reżyser K. Zanussi, aktorki M. Kożuchowska, E. Jungowska i A. Judycka, kompozytor P. Rubik, piosenkarka K. Groniec.

W roku 2009 odbył się uroczysty zjazd absolwentów z okazji 125. lecia istnienia szkoły, na który przybyli wychowankowie naszej Alma Mater z całego świata. Staraniem dyrektora Z. Tabora wiele miesięcy wcześniej odremontowano całą szkołę, przygotowując ją na przyjęcie setek gości. Trzydniowe uroczystości jubileuszowe obejmowały między innymi: wmurowanie pamiątkowej tablicy profesora Mieczysława Lechickiego, wystawę pamiątek i fotografii, złożenie kwiatów na grobach zmarłych profesorów, wzruszający program artystyczny, spotkania w klasach i niezapomniany bal do samego rana. Z okazji rocznicy wydana została księga pamiątkowa oraz wspomnienia pozjazdowe. Okolicznościową mowę dotyczącą naszej szkoły wygłosił na forum Sejmu RP, absolwent LO, poseł Andrzej Ćwierz. W grudniu tego roku szkoła otrzymała nagrodę „Jarosława”.

W roku szkolnym 2010/2011 powstała klasa o profilu akademickim z rozszerzonym programem nauczania przedmiotów ścisłych – matematyki i fizyki. Młodzież tej klasy ma możliwość uczestniczenia w zajęciach prowadzonych przez pracowników wyższych uczelni, między innymi z Krakowa, Rzeszowa, Lwowa.

W szkole organizowane są też różnego rodzaju koła przedmiotowe, spotkania z ciekawymi ludźmi, utrzymywane są kontakty międzynarodowe (np. z Izraelem), prowadzona jest działalność charytatywna, artystyczna, krajoznawcza, patriotyczna.

16 kwietnia 2011 przed budynkiem szkoły odsłonięta została ławeczka prof. Janusza Nowackiego, która jest uhonorowaniem pracy oświatowo – wychowawczej tego wieloletniego nauczyciela naszej szkoły.

19 maja 2011 r. w naszej szkole gościł jej najstarszy absolwent pan Kazimierz Michalski. Więzień łagrów radzieckich i żołnierz II Korpusu Polskiego gen. Andersa, bohater walk o Monte Cassino. Opowiadał on młodzieży o latach spędzonych w murach naszej szkoły i swej wojennej tułaczce. Z radością odwiedził Izbę Pamięci w której odnalazł zdjęcia swego rocznika i ze wzruszeniem wspominał gimnazjalnych kolegów.

Rok 2011 przyniósł także wielkie remonty, między innymi szkolnej biblioteki. Finansowe wsparcie, jakiego udzielił nam pan Kazimierz Michalski, pozwoliło na unowocześnienie pomieszczenia i wzbogacenie księgozbioru. 14 grudnia 2011 roku odbyła się uroczystość otwarcia odnowionej biblioteki i czytelni imienia Kazimierza i Janiny Michalskich, w której uczestniczył wzruszony 103- letni darczyńca.

3 kwietnia 2012 r. pracownia biologiczna, po gruntownym remoncie otrzymała imię naszego sławnego absolwenta, światowej sławy chirurga, prof. Adama Grucy. W doskonale wyposażonej w mikroskopy i preparaty pracowni, uczniowie mogą rozwijać swoje pasje, korzystając dodatkowo ze sprzętu multimedialnego. Podczas otwarcia nowej pracowni, gość honorowy, który jest absolwentem naszej Alma Mater, pan ordynator Jerzy Sobień na spotkaniu z młodzieżą podzielił się refleksjami na temat pracy lekarza.

17 kwietnia 2012 r. podczas corocznego konkursu „Golgota Wschodu. Losy Polaków na nieludzkiej ziemi” zasadzony został dąb pamięci, poświęcony porucznikowi Włodzimierzowi Kulczyckiemu, absolwentowi naszej szkoły, a rosnący na podwórzu dąb upamiętnił majora Tadeusza Zielińskiego (także byłego ucznia I Gimnazjum). Obaj zginęli zamordowani w Katyniu w 1940 r.

Niestety rok 2012 przyniósł też smutne wydarzenie, jakim była śmierć pana Kazimierza Michalskiego, człowieka o wielkim sercu i niezmiernej hojności. 21 kwietnia pożegnaliśmy Go na sieniawskim cmentarzu. W naszych sercach zostanie jednak na zawsze, również dlatego, że jest fundatorem stypendiów przyznawanych corocznie uczniom wybitnie zdolnym lub znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej.

W roku szkolnym 2012/2013 została wprowadzona innowacja pedagogiczna. Jest to klasa informatyczno – technologiczna o rozszerzonym programie nauczania matematyki, fizyki i informatyki. Zajęcia dodatkowe uczniowie realizują w ramach współpracy naszej szkoły z Wyższą Szkołą Zarządzania i Informatyki w Rzeszowie. Wiedza zdobywana podczas tych zajęć jest bezcenna.

W listopadzie 2012 r. pracownia matematyczna otrzymała imię wybitnego matematyka, oczywiście naszego absolwenta, profesora Franciszka Leji. 18 marca, kolejnego roku, 2013, profesor medycyny Piotr Podlec dokonał otwarcia nowoczesnej pracowni chemicznej im. Błażeja Rogi. (prof. Błażej Roga był nie tylko naszym absolwentem, ale też światowej sławy chemikiem). Pracownia wyposażona jest w osobne stanowiska laboratoryjne i daje możliwość przeprowadzania różnorodnych doświadczeń. W grudniu tego samego roku, miało miejsce nadanie pracowni historycznej imienia dr. Kazimierza Gottfrieda, wieloletniego dyrektora Muzeum Jarosławskiego, współzałożyciela SMJ i nauczyciela naszego liceum. 16 stycznia 2015 r. nastąpiło otwarcie pracowni ekologicznej, (im. Mieczysława Orłowicza, ojca polskiej turystyki), wyposażonej w sprzęt multimedialny oraz zestawy do badania wody, gleby i powietrza.

8 listopada 2013 r. nasze liceum zostało odznaczone komandorią MISSIO RECONCILATIONIS. Odznaczenie wręczył admirał Henryk Kalinowski w imieniu Ogólnospołecznego Stowarzyszenia Społecznego Misji Pojednania. Komandoria nadawana jest osobom, bądź instytucjom zasłużonym dla dzieła pojednania. Dla szkoły to wielki zaszczyt, a zarazem prestiż wyróżniający ją za działalność dla dobra publicznego, dobrosąsiedzkich stosunków i pokoju.

W lutym 2014 r. nasze liceum stało się bardziej przyjazne dla uczniów niepełnosprawnych. Dzięki zaangażowaniu dyrektora, pana Zbigniewa Tabora, oddano do użytku nie tylko podjazd do szkoły ale także toaletę, windę i platformę dla osób mających problemy z poruszaniem się.
W ramach udogodnień dla osób niepełnosprawnych szkoła została także wyposażona w siłownię, która może posłużyć do zajęć rewalidacyjnych.

Ważnym wydarzeniem była niecodzienna lekcja historii, która odbyła się w Pałacu Prezydenckim. Na zaproszenie Pana Prezydenta RP, Bronisława Komorowskiego, 80 – osobowa grupa uczniów i nauczycieli naszej szkoły wysłuchała wykładu z najnowszej historii Polski pt. „Wolność dana czy zadana? Nowoczesny patriotyzm polskiej młodzieży”. Spotkanie z Panem Prezydentem było okazją nie tylko do poznania przeszłości, ale też rozmową o współczesnej Polsce, patriotyzmie i demokracji.

W roku szkolnym 2014/2015 wprowadzony został nowy profil nauczania – powstała klasa społeczno – prawna, w której dodatkowe zajęcia prowadzone są przez prawników różnych specjalności. Dzięki podpisanej umowie z Uniwersytetem Rzeszowskim uczniowie mają możliwość poszerzenia wiedzy historycznej, uczestnicząc w lekcjach z pracownikami naukowymi Wydziału Socjologiczno – Historycznego.

Ponadto w szkole organizowane są międzywydziałowe zajęcia z etyki, języka rosyjskiego oraz filozofii, które cieszą się wielkim zainteresowaniem uczniów.

W okresie ostatnich lat uczniowie naszego liceum systematycznie uczestniczą w różnego rodzaju konkursach i olimpiadach przedmiotowych, osiągając tytuły finalistów i laureatów, zdobywając indeksy na wyższe uczelnie, nagrody rzeczowe i pieniężne, wyróżnienia itp. Mamy też wspaniałe sukcesy w sporcie, zdobywamy tytuły mistrzów i wicemistrzów na szczeblu powiatu i województwa w różnych dyscyplinach.

Klasy dziennikarskie w dalszym ciągu uczestniczą w warsztatach organizowanych zarówno w naszej szkole, jak i na wyjazdach, np. w Polskiej Telewizji, TVN, Onecie…

Systematycznie goszczą u nas osobistości ze świata mediów, kultury, nauki, polityki, prowadząc zajęcia z młodzieżą nie tylko klas dziennikarskich. Między innymi byli to: K. Ziemiec, ks. Sowa, J. Gugała, M. Mołek, B. Tadla, ks. A. Boniecki, M. Meller, K. Szostak. Spotkania te są okazją zdobycia cennych doświadczeń i wiedzy dla całej społeczności szkolnej. W naszym liceum, które z każdym rokiem staje piękniejsze, tradycja łączy się z nowoczesnością, a historia z wyzwaniami XXI wieku.

(opracowanie na podstawie ksiąg pamiątkowych 50. i 125. lecia szkoły – J. Szczepanek)

CZASY WSPÓŁCZESNE – od 2017 do dzisiaj

Rok szkolny 2017/18 w liceum rozpoczął się od powitania nowej pani dyrektor Jolanty Moskwy i dwóch wicedyrektorek: pani Magdaleny Czerwonki i pani Zofii Ciesielskiej. „Choć to fizyce wbrew” … wszystkie trzy dyrektorki są nauczycielkami tego właśnie przedmiotu. Jednym z głównych priorytetów nowej dyrekcji było wprowadzenie dziennika elektronicznego. Pierwsze próby przejścia na system elektroniczny zaczęły się jeszcze za kadencji dyrektora Zbigniewa Tabora, ale ostatecznie dopiero w roku szkolnym 2018/2019 udało się całkowicie zrezygnować z dzienników papierowych.

W roku szkolnym 2017/18 została nawiązana współpraca z Instytutem Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego oraz kontynuowano kooperację z Politechniką Rzeszowską, Wyższą Szkołą Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie, Uniwersytetem Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie i Państwową Wyższą Szkołą Techniczno-Ekonomiczną im. ks. Bronisława Markiewicza w Jarosławiu. Dzięki temu współdziałaniu nasi uczniowie mieli okazję wzięcia udziału w różnorodnych wykładach, warsztatach i ciekawych zajęciach. Współpraca z wyższymi uczelniami jest kontynuowana do dziś (rok szkolny 2021/2022). W bieżącym roku szkolnym udało się też podpisać umowę o współpracy z Wydziałem Matematyki i Informatyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, mającą na celu indywidualny rozwój uczniów szczególnie uzdolnionych oraz umowę z Szkołą Główną Handlową w Warszawie w zakresie utworzenia klasy pod patronatem tej uczelni.

Kolejny rok przyniósł dość poważne remonty naszego liceum w celu podniesienia jakości funkcjonowania szkoły w zakresie bhp oraz modernizacji bazy dydaktycznej. Nastąpiła wymiana dachu sali gimnastycznej i jej malowanie, naprawa 18 kominów oraz rewitalizacja schodów i drzwi głównego wejścia do szkoły. Ponadto dokonano zakupu pomocy dydaktycznych: 18 zestawów komputerowych, serwera, oprogramowania, rzutnika i podłączono szkołę do światłowodu.

Przełomowym momentem dla polskiej oświaty była kolejna reforma edukacji z roku 2016. Polegała ona na wprowadzeniu 8-letniej szkoły podstawowej, 4-letniego liceum i 5-letniego technikum oraz zmianach w szkolnictwie zawodowym. W związku z wdrażaniem tej reformy w roku szkolnym 2019/2020 do naszego liceum przyszły aż dwa roczniki uczniów (ostatnich z likwidowanych gimnazjów i pierwszych po ośmioletniej szkole podstawowej). Rodziło to wielkie wyzwanie pod względem lokalowym i czasowym. Jednak mimo trudności udało się tak zorganizować pracę, że nasza szkoła wśród jarosławskich szkół średnich pozostała jedyną placówką oświatową z systemem jednozmianowym.  W ustawie z dnia 14 grudnia 2016 r. „Prawo oświatowe” wprowadzono regulacje dotyczące form realizacji doradztwa zawodowego oraz zajęć, w trakcie których miały być realizowane działania z zakresu doradztwa zawodowego. Jednocześnie w ustawie określono na czym polega doradztwo zawodowe oraz jakie są jego cele na poszczególnych etapach kształcenia. Rozporządzeniem z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego określono treści programowe dla poszczególnych etapów edukacyjnych i typów szkół. W roku szkolnym 2019/20 przedmiot ten w wymiarze 10 godzin na cały cykl czteroletniego liceum stał się obowiązujący, a szkolnym doradcą zawodowym została pani Magdalena Tkaczyk. Aby efektywnie prowadzić takie działania w bibliotece szkolnej został utworzony Szkolny Punkt Informacji Zawodowej, który zawiera materiały i publikacje dla uczniów, nauczycieli i rodziców.

W roku 2019 zaczęła się na świecie pandemia koronawirusa, która nie ominęła niestety naszego kraju. Od 12 marca 2020 r. nastąpiło czasowe zawieszenie działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej jednostek systemu oświaty, a od 25 marca zajęcia prowadzone były z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. Postawiło to przed szkołą nowe wyzwanie w zapewnieniu niektórym uczniom i nauczycielom sprzętu elektronicznego. Epidemia koronawirusa spowodowała nie tylko zawieszenie tradycyjnych zajęć w szkołach i placówkach oświatowych, ale wymusiła również zmianę harmonogramu egzaminów. Ze względów bezpieczeństwa podczas egzaminów uczniów i nauczycieli obowiązywały szczegółowe wytyczne sanitarne opracowane przez MEN, CKE i GIS. Ponadto, aby ograniczać kontakty i minimalizować ryzyko zagrożenia, egzamin maturalny w 2020 roku został przeprowadzony wyłącznie w formie pisemnej. W związku z tym egzamin maturalny w liceum odbył się w dniach 8-29 czerwca.

Mimo dość utrudnionych warunków nauki nasi uczniowie mogli się poszczycić osiągnięciami
w konkursach i olimpiadach, a najważniejsze sukcesy przypadły: Danielowi Blokowi (finalista I stopnia w XIII Olimpiadzie „O Diamentowy Indeks AGH” w zakresie informatyki, finalista III stopnia w XIII Olimpiadzie „O Diamentowy Indeks AGH” w zakresie matematyki i fizyki), Katarzynie Borys i Joannie Miazdze (finalistki XXIV Olimpiady Wiedzy o Żywieniu i Żywności), Dominice Skupień (finalistka 46. Ogólnopolskiej Olimpiady Innowacji Technicznych i Wynalazczości) oraz Ewie Baran, Martynie Łuszczek, Dawidowi Blajerowi, Magdalenie Jamróz (finaliści Ogólnopolskiej Olimpiady Wiedzy o Janie Pawle II). Dzięki tym osiągnięciom i dobrze zdanej maturze nasza szkoła została uhonorowana srebrną tarczą w rankingu Perspektyw najlepszych szkół w Polsce.

Po wakacjach nastąpił powrót do nauki stacjonarnej i zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji i Nauki z dnia 28 maja 2020 r. zostały zorganizowane zajęcia wspomagające uczniów w opanowaniu oraz utrwaleniu wiadomości z wybranych obowiązkowych zajęć dydaktycznych. Niestety epidemia nie dała o sobie zapomnieć i znów od połowy października 2020 r. nauka prowadzona była on-line. W ramach programu OSE (Ogólnopolska Sieć Edukacyjna) nasze liceum otrzymało 25 tabletów, wraz z usługą mobilnego dostępu do Internetu. Szkolne Pakiety Multimedialne to akcja mająca na celu doposażenie szkół w sprzęt komputerowy oraz zapewnienie usług bezprzewodowego dostępu do Internetu, umożliwiające uczniom uczestnictwo w zajęciach lekcyjnych za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, co było bardzo istotne w nowej pandemicznej rzeczywistości. Podczas nauki zdalnej w szkole zostały przeprowadzone prace remontowe, w tym odmalowano korytarze.  Do pracy stacjonarnej wróciliśmy dopiero w maju 2021 r.

W tym roku szkolnym przeprowadzono 15 akcji charytatywnych, zrealizowano aż 34 projekty i programy edukacyjne i utworzono Szkolną Grupę Praw Człowieka Amnesty International. Ponadto nasi uczniowie: Dominika Skupień, Mateusz Kornaga i Piotr Pawełek zdobyli laury olimpijskie w dziedzinie chemii i historii.

Trzeci rok szkolny w cieniu pandemii udało się prawie w całości przeprowadzić stacjonarnie. Jedynie grudzień 2021 i styczeń 2022 były miesiącami z nauką zdalną. We wrześniu został reaktywowany chór szkolny, który prowadzi pan Tomasz Dębicki. Natomiast w listopadzie klasy prawne naszego liceum zostały objęte patronatem Okręgowej Izby Radców Prawnych w Rzeszowie. W uroczystym podpisaniu umowy o współpracy udział wzięli: Wicedziekan Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w Rzeszowie Elżbieta Żelazko-Nowosielska, Skarbnik Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w Rzeszowie Małgorzata Margańska, Starosta Powiatu Jarosławskiego Stanisław Kłopot, Naczelnik Wydziału Edukacji i Spraw Społecznych Marta Kurpiel oraz Dyrektor I Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Jarosławiu Jolanta Moskwa.

W maju odbyła się matura, która nie byłaby szczególnym wydarzeniem gdyby nie fakt, że szkołę opuścił ostatni rocznik pogimnazjalny. Mamy nadzieję, że wszyscy miło zapamiętają pobyt w murach „Kopernika”.

Podobnie jak w latach ubiegłych w szkole realizowane były różnorodne programy i projekty, (np. Aktywna Tablica, Projekt AI4Youth, ogólnopolski Program Edukacyjny „Twoje dane -Twoja sprawa. Skuteczna ochrona danych osobowych. Inicjatywa edukacyjna skierowana do uczniów i nauczycieli”, projekt w zakresie pomocy prawnej i poradnictwa obywatelskiego) oraz akcje charytatywne i społeczne (np. Jarosławskie Pola Nadziei, Kilometry Dobra, Maraton Pisania Listów, akcje Amnesty International, Szlachetna Paczka, pomoc dla uchodźców z Ukrainy itp.) Prężnie działały organizacje szkolne takie jak: Samorząd Uczniowski, Szkolne Koło Wolontariatu, Szkolny Klub Sportowy, Szkolne Koło Krajoznawczo – Turystyczne, Szkolna Grupa Praw Człowieka, EuroKop. Systematycznie odbywały się zajęcia pozalekcyjne z różnych przedmiotów (np.: biologia doświadczalna, chemia doświadczalna, fizyka doświadczalna, edukacja filmowa, dziennikarstwo, angielskie koło dyskusyjne, prawa człowieka w teorii i w praktyce, debaty oksfordzkie, turystyczna akademia zdrowia i inne), zajęcia przygotowujące do matury i olimpiad.

W obecnym roku szkolnym mieliśmy wiele sukcesów w różnorodnych zawodach, konkursach i oczywiście olimpiadach. Na wymienienie zasługują laureaci i finaliści ogólnopolskich olimpiad przedmiotowych i tematycznych: Katarzyna Borys (laureatka 51. Olimpiady Biologicznej), Jowita Wasyliszyn (laureatka XXXIV Olimpiady Filozoficznej), Maciej Kozdrowicki (finalista XXXIV Olimpiady Filozoficznej), Mateusz Kornaga (laureat XV Ogólnopolskiej Olimpiady Przedmiotowej im. mjr. Marka Gajewskiego ” Losy żołnierza i dzieje oręża polskiego w latach 1531 – 1683. Od Obertyna do Wiednia”, laureat Olimpiady Wiedzy
o Społeczeństwie, laureat Olimpiady Wiedzy o III RP, finalista Olimpiady Wiedzy Historycznej), Hubert Dołemski (laureat XV Olimpiady ”O Diamentowy Indeks AGH” w zakresie fizyki), Martyna Kocaj (finalistka XV Olimpiady ”O Diamentowy Indeks AGH” w zakresie matematyki, Dominik Kotyla (finalista XXXVII Olimpiady Wiedzy Ekologicznej), Piotr Pawełek (finalista Olimpiady Wiedzy Historycznej).

Sukcesy naszych uczniów służą również szkole, dzięki nim bowiem otrzymaliśmy brązową tarczę w rankingu Perspektyw i tytuł Europejskiej Brązowej Szkoły Praworządności RP 2022 roku w Ogólnopolskim Rankingu Olimpijskim Szkół Praworządności RP.

W czerwcu 2022 liceum nasze otrzymało tytuł „Szkoła Ambasador Parlamentu Europejskiego”. I takim miłym akcentem zakończyliśmy rok szkolny, a od następnego czekają na nas nowe wyzwania i zadania.

(opracowanie Joanna Szczepanek)